Mỗi năm, trên thế giới ước tính có khoảng 4,5 triệu trường hợp bị đuối nước. Hơn 300.000 trường hợp trong số đó dẫn tới tử vong, biến nó trở thành nguyên nhân gây tử vong nhiều thứ 3 do tai nạn không chủ ý (sau té ngã và tai nạn giao thông). Hơn 90% số ca tử vong xảy ra ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Do đó, việc hiểu rõ như thế nào là đuối nước cũng như dấu hiệu biểu hiện của người khi bị đuối nước sẽ giúp bạn có thể bảo vệ tốt hơn cho bản thân và mọi người trong gia đình.
Như thế nào là bị đuối nước?
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, đuối nước hay chết đuối là tình trạng suy hô hấp do kết quả của việc cơ thể bị chìm vào trong chất lỏng. Đuối nước thường xuất hiện rất lặng lẽ, chỉ một vài trường hợp có thể tiến hành vẫy tay hoặc kêu gọi sự giúp đỡ.
Triệu chứng sau khi được giải cứu của người bị đuối nước có thể bao gồm các vấn đề về hô hấp, nôn mửa, trở nên lú lẫn hoặc bất tỉnh. Đôi khi, các triệu chứng có thể không xuất hiện ngay mà kéo dài đến 6 tiếng đồng hồ sau đó mới biểu hiện ra. Tình trạng đuối nước cũng có thể trở nên phức tạp hơn do thân nhiệt nạn nhân bị hạ thấp, nôn mửa hoặc xuất hiện hội chứng suy hô hấp cấp tính.
Tình trạng đuối nước xảy ra phổ biến khi thời tiết ấm áp và ở những người tiếp xúc nhiều với nước. Các địa điểm thường xảy ra tai nạn bao gồm: hồ bơi, sông, suối, ao, hồ, bồn tắm hay thậm chí là chum, vại, thùng, xô,….Hậu quả của đuối nước thường được phân loại thành: không có vấn đề kéo dài về sức khỏe, có vấn đề kéo dài về sức khỏe hoặc tử vong.
Dấu hiệu biểu hiện của người khi bị đuối nước
Tình trạng đuối nước thường xảy ra rất nhanh và bất ngờ. Khi bị đuối nước, cơ thể sẽ tự động thực hiện một số hành động được gọi là phản ứng chết đuối bản năng. Phản ứng này có thể là một, một số hoặc bao gồm tất cả các biểu hiện sau:
- Đầu chìm thấp trong nước, miệng nằm ở ngang mực nước.
- Đầu nghiêng sang một bên và miệng mở rộng.
- Mắt đờ đẫn, trống rỗng, không có tiêu cự.
- Mắt mở lớn, khuôn mặt thể hiện sự sợ hãi.
- Thở sâu hoặc thở hổn hển.
- Cố gắng bơi theo một hướng cụ thể nhưng hoàn toàn không có tác dụng.
- Cố gắng xoay lưng xuống dưới để nổi lên.
- Chân, tay mất kiểm soát, hiếm khi nhấc lên khỏi mặt nước.
Thông thường, phản ứng chết đuối bản năng sẽ bắt đầu trong khoảng 20 - 60 giây cuối cùng trước khi cơ thể chìm hẳn xuống dưới nước. Đây là những phản xạ tự chủ của cơ thể, được thực hiện như là một nỗ lực cuối cùng giúp nâng mũi, miệng lên đủ lâu để thở.
Bên cạnh đó do trong nước có rất ít không khí, nạn nhân thường sẽ không đủ khả năng để vẫy tay, la hét hay cầu cứu. Kết hợp với phản ứng chết đuối bản năng, những người chưa qua đào tạo có thể không nhận ra sự khác thường của người bị nạn và do đó chậm trễ trong việc cứu chữa. Vì thế, các nhân viên cứu hộ chuyên nghiệp thường sẽ được huấn luyện kỹ để nhận ra các dấu hiệu, triệu chứng khi bị đuối nước.
Nguyên nhân gây ra đuối nước là gì?
Khoảng 90% các vụ đuối nước hiện nay xảy ra ở khu vực có nguồn nước ngọt (sông, suối, ao, hồ, hồ bơi) và 10% xảy ra ở khu vực nước mặn (biển). Nguyên nhân chính của tình trạng này là do nạn nhân bị cuốn vào xoáy nước, dòng chảy xa bờ, trượt chân rơi xuống nước,…trong khi họ lại không biết bơi hoặc bơi kém.
Bên cạnh đó với điều kiện tối thiểu là chỉ cần đầu nằm úp vào vùng nước có bề dày khoảng 30mm, tình trạng đuối nước cũng có thể xảy ra với trẻ em trong xô, chậu, bồn tắm hay trong nhà vệ sinh hoặc với những người say rượu, đang chịu ảnh hưởng của các loại thuốc trong một vũng nước thông thường.
Ngoài ra, đuối nước còn có thể xảy ra theo một số cách ít gặp hơn như:
► Thiếu oxy não: Khi các thợ lặn tự do lặn xuống độ sâu lớn, áp suất cao ở đây sẽ giữ cho lượng oxy trong phổi hòa tan vào máu đủ để cung cấp cho não bộ. Tuy nhiên nếu họ trồi lên nhanh chóng, đặc biệt là khi càng tới gần mặt nước, thì áp suất sẽ bị giảm đi đột ngột và khiến cho lượng oxy trong máu cũng giảm theo. Lúc này do thiếu oxy, não sẽ tạm ngưng hoạt động và khiến nạn nhân bất tỉnh. Trong khi đó, cơ thể người thợ lặn vốn đang chìm dưới nước sẽ tự hành hít thở không khí vào để bổ sung oxy cho não và cuối cùng dẫn đến đuối nước.
► Bất tỉnh nước nông: Việc thở ra sẽ được kích hoạt khi nồng độ cacbon dioxit (CO2) trong máu tăng cao. Cơ thể kiểm soát nồng độ CO2 rất chính xác và dựa vào đó để kiểm soát hơi thở. Khi người thợ lặn thở quá nhanh để tăng thời gian lặn dưới nước, nồng độ CO2 sẽ bị giảm đáng kể, khiến cơ thể không đòi hỏi nhu cầu hít thở cao và từ đó dần dần làm cho người thợ lặn bị thiếu oxy lên não, gây bất tỉnh. Tình trạng này rất nguy hiểm do quá trình xảy ra một cách lặng lẽ, không có sự báo trước và đặc biệt là nó có thể gặp ở cả những người đang bơi lội tại vùng nước nông.
Trên đây là một số thông tin về nguyên nhân và biểu hiện của người bị đuối nước mà chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng sau khi tham khảo xong bài viết, các bạn đã có thêm kiến thức để có thể nhanh chóng nhận ra khi một người gặp phải tình trạng đuối nước, từ đó có phương pháp giải cứu hợp lý và kịp thời nhằm đảm bảo tính mạng cũng như sức khỏe cho mọi người xung quanh.